Iako košarkaška pravila ni na jedan način ne određuju pozicije u košarci, one su se razvile kao osnovni i preko potrebni deo košarke. Tokom prvih pet decenija razvitka košarke koristila su se dva guard-a, krila i centar. 

Od osamdesetih godina 20. veka u petorci koja nastupa na terenu svaki igrač ima drugačiju ulogu: 

1. Playmaker 

Playmaker (point guard, razigravač, jedinica) organizuje napad čitave ekipe kontrolisanjem lopte i njenim pravilnim upućivanjem suigraču u prilici. Plejmejker (point guard) je najčešće i najbrži igrač, kako mu i naziv kaže on je organizator igre njegove ekipe na terenu. On je taj koji kontroliše najduže loptu i koji mora da se postara da lopta dođe do slobodnog igrača koji je u takvoj poziciji da može da postigne koš. 

2. Bek šuter

Bek šuter je igrač koji puca prema košu najviše u utakmici i od kojega se očekuje uspešno izvršavanje tih šuteva, dok se u odbrani šuter brine za najboljeg protivničkog šutera, dalekometnih šuteva. Bek šuter (shooting guard) je taj koji najčešće upucuje šut ka košu i koji uglavnom postiže najveći broj poena, i imaju najbolji šut u ekipi sa poludistance i van linije za tri poena. 

3. Krilo 

Krilo je zaduženo za ostvarivanje poena dalekometnim šutevima s krila ili probijanjem po krilu prema košu, dok se u obrani krilo prvenstveno brine za odbrambene skokove i oduzimanja lopti protivnicima, iako može ponekad da igra i aktivniju ulogu u odbrani. Krilo (Small forward) se koristi svojom visinom i skočnošću. Ne odlikuje ih veliki broj poena van linje za tri poena, ali su izuzetno efektni unutar linije za tri poena. Oni su zaduženi da uhvate loptu ako njihov ili protivnički igrač promaši pri šutu na koš i obezbede novi napad za njihovu ekupu. 

4. Krilni centar 

Krilni centar igra napadački često leđima okrenut prema košu zbog lakšeg primanja lopte od suigrača, dok se u odbrani bori protiv protivničkog krilnog centra (man-to-man odbrana) ili čuva koš, tj. smešten je ispod koša (u zonskoj odbrani); 

5. Centar 

Centar koristi masu i visinu za zabijanje koševa u napadu, dok u odbrani igra ispod koša sa namerom zaustavljanja prodora protivnika prema košu. Centar (center) su najčešće najmasovniji i najviši igrači na terenu. Njih šut nikako ne odlikuje, ono što je njihov posao jeste da se guraju i grade sebi povoljnu poziciju ispod koša i da kada im plejmejker ili neki od njegovih igrača doda loptu mogu da ubace loptu u koš, dok u obrani igra ispod koša sa namerom zaustavljanja prodora protivnika prema košu. 

Pozicije igrača su fleksibilne. Ponekad će ekipa koristiti napad sa tri šutera, kod kojeg se krilni centar ili centar zamenjuju jednim šuterom. U igri se najviše na svojim pozicijama izmenjuju playmaker i šuter, pogotovo ako ti igrači imaju istančan osećaj za vođenje igre i driblanje loptom. 

Dve su osnovne odbrane u košarci: zonska odbrana i man-to-man. Kod zonske odbrane svi igrači blokiraju bilo kojeg protivničkog igrača koji pokuša probiti zonu (naime, odbrambeni igrači su raspoređeni oko reketa). U man-to-man odbrani svaki igrač pazi igrača koji mu je unapred određen taktikom i strategijom trenera. Naravno, postoje brojne varijacije i u odbranama.